Ιγνατιάδης Αντώνης,
Μηχανολόγος Μηχανικός

11.12.23

    Μπορεί το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας να έχει μειωθεί σε σύγκριση με τις υπέρογκες τιμές του περασμένου έτους παραμένει όμως σε σταθερά υψηλά επίπεδα. Η Ελλάδα διαθέτει αναφανδόν υψηλή ευαισθησία στην διακύμανση της τελικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας λόγω εξωγενών παραγόντων. Χαρακτηριστικά σύμφωνα με την Ετήσια Ανάλυση της Ελληνικής Ενεργειακής Αγοράς από το ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης) το φυσικό αέριο συμμετείχε στην ηλεκτροπαραγωγή για το 2022 με 38% ενώ οι καθαρές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας έφτασαν το 14%. 

    Ο αδιάκοπος πόλεμος στην Ουκρανία και η σφοδρή αναταραχή στην Μέση Ανατολή μεταβάλλουν την ευστάθεια του γεωπολιτικού τοπίου που επικρατούσε για ένα μακρύ χρονικό διάστημα και επηρεάζουν έτσι καθοριστικά το ενεργειακό περιβάλλον. Αστάθεια και αμφιβολία περιγράφουν την κατάσταση με τον κίνδυνο εκτίναξης της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, που επηρεάζουν συνακόλουθα και τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, να είναι πολύ πιθανός.

    Σε αυτό το τοπίο, σταθερός πυλώνας της διασφάλισης ενός σταθερά χαμηλού κόστους ηλεκτροπαραγωγής αναδεικνύονται οι Α.Π.Ε. (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας). Οι Α.Π.Ε. σήμερα διαθέτουν το χαμηλότερο κόστος στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα διττό στόχο. Εκτός από την μείωση του σταθμισμένου κόστους πώλησης οι Α.Π.Ε. συμβάλλουν καταλυτικά και στην μεγάλη προσπάθεια απανθρακοποιήσης. Είναι μάλιστα  πρωτόγνωρα θετικό πως οι δύο αυτοί στόχοι αλληλοκαλύπτονται.

  - Πως όμως θα καταφέρει ένας καταναλωτής να επωφεληθεί έμπρακτα από την ενεργειακή μετάβαση σε καθαρότερες και φθηνότερες μεθόδους παραγωγής ενέργειας?

​

    Βέβαιο είναι το γεγονός πως οι λύσεις ποικίλουν από τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά του κάθε καταναλωτή. Ο βασικός τρόπος κάποιος να επωφεληθεί από την χρήση Α.Π.Ε. για ιδία χρήση είναι να ενταχθεί στο πλαίσιο του ενεργειακού συμψηφισμού, δηλαδή να μετατραπεί σε παραγωγό του ρεύματος που καταναλώνει. Ο ενεργειακός συμψηφισμός (net-metering) παρότι εισήχθη το 2014 στην Ελλάδα είναι ένα πρόγραμμα όχι τόσο διαδεδομένο και γνωστό έχει όμως πολύ χρήσιμες δυνατότητες.

​

    Ο καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας οικιακού τιμολογίου δύναται να εγκαταστήσει έναν σταθμό παραγωγής ενέργειας στον χώρο του και να συμψηφίζει την παραγωγή ενέργειας με την κατανάλωση του ή να συμμετέχει στην παραγωγή και κατανομή της ενέργειας ενός μεγαλύτερου σταθμού. Στην περίπτωση της εγκατάστασης στον χώρο της οικίας του υπάρχει και σχετικό πρόγραμμα επιχορήγησης "Φωτοβολταϊκά στην στέγη", το οποίο έχει ξεκινήσει από τις αρχές Μαϊού.  Οι σταθμοί αυτοί κυρίως περιέχουν παραγωγή ενέργειας από τον ήλιο (φωτοβολταϊκα).

    Η δεύτερη δυνατότητα δηλαδή αυτή της συμμετοχής σε ένα ευρύτερο σχήμα ενεργειακής παραγωγής για ιδιοκατανάλωση μπορεί να ασκηθεί μέσω των Ενεργειακών Κοινοτήτων Ε.ΚΟΙΝ ή των Κοινοτήτων Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και των Ενεργειακών Κοινότητων Πολιτών (ΕΚΠ) όπως έχει πρόσφατα μετονομασθεί. Διαχρονικά στην Ελλάδα οι Ενεργειακές Κοινότητες που αποτελούν αστικούς συνεταιρισμούς για την προώθηση της ενεργειακής δημοκρατίας αξιοποιούνταν μόνο για εμπορικούς σκοπούς.         Χαρακτηριστικά σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, μέχρι σήμερα το 99,3% των εγκατεστημένων έργων Ενεργειακών Κοινοτήτων (ΕΚΟΙΝ) λειτουργούν με σκοπό την πώληση ενέργειας και μόλις το 0,7% για αυτοκατανάλωση ενέργειας των μελών τους.

    Η ιδέα αφορά την δημιουργία ενός σταθμού με χρήση Α.Π.Ε. ο οποίος θα παράγει και θα συμψηφίζει την ενέργεια με αυτή των μελών της Κοινότητας. Έτσι τα μέλη θα αποκτήσουν ένα σταθερά χαμηλό προφίλ κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και θα αποσπάσουν έναν καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση. 

    Οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας των Ε.Κοιν. θα μπορούσαν να ενσωματώσουν σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας, φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, σταθμούς βιομάζας αλλά και να συμμετέχουν στο σύστημα διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας. Η επιρροή που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν είναι καταλυτική καθώς μπορούν να τροφοδοτήσουν με εκατοντάδες επιλογές ενεργειακής ανεξαρτησίας τους καταναλωτές και να διαμορφώσουν ένα πιο ανταγωνιστικό και φιλικό περιβάλλον στην διαχείριση της ενέργειας του μέλλοντος.

​

    Δηλωτικό της κατάστασης είναι το γεγονός πως η Ευρωπαϊκή επιτροπή έχει δηλώσει πως μέχρι το 2050 οι μισοί ευρωπαίοι πολίτες θα μπορούσαν να παράγουν το ήμισυ της ανανεώσιμης ενέργειας της ΕΕ. Παραδείγματα Ενεργειακών Κοινοτήτων στην Ευρώπη φανερώνουν τον δρόμο μιας πιο βιώσιμής και συνετούς διαχείρισης του οφέλους που αναφύεται από την χρήση Α.Π.Ε.

​

    Ο ενεργειακός συμψηφισμός αποτελεί το βασικό εργαλείο αυτή τη στιγμή διαμοιρασμού του οφέλους της ενεργειακής μετάβασης και έναν επιταχυντή για την επίτευξη της ενεργειακής δικαιοσύνης.